İki olgun insanın oluşturduğu sağlıklı aile düzeni içinde çocuk kendi potansiyeli ve yetenekleri içinde öğrenme,heyecanlanma,karar verme,hayal etme,keşfetme,hata yapma özgürlüğüne sahiptir.Bu ailede çocuklar,anababanın amaçları ve bilinç altı hesapları uğruna kullanılmaz,yargılanmaz ve sağa sola itilmezler.Kkendilerine özgü bir gelişim izlemeleri teşvik edilir.Bu ortamda yetişen çocuklar cıvıl cıvıl,neşeli,sağlıklı,yaratıcı olurlar.Doğuştan getirdikleri yetenekleri geliştirme olanakları vardır.Herkesin doğuştan hakkı olan beş özgürlük aile içinde yaşar,canlıdır.
Birinci özgrlük,şimdi ve burada olanı duyma ve görme,yani ALGILAMA ÖZGÜRLÜĞÜ.Sağlıksız anababa çocuklarını geçmişe,geleceğe veya olması gerekene yöneltir; şu anda ve burada olan olayları olduğu gibi algılamalarına izin vermez.
İkinci temel özgürlük,KENDİ DÜŞÜNDÜĞÜNÜ OLDUĞU GİBİ İFADE EDEBİLME ÖZGÜRLÜĞÜ.Sağlıksız anababa çocuklarının ne düşündüğüyle ilgilenmez,ne düşünmesi ve yapması gerektiğiyle ilgilenir.Sağlıklı aile ortamı çocuğun kendine özgü algılamasını ve düşüncesini ifade etme olanağı sağlar;sağlıksız aile cocuğun nasıl algılaması,düşünmesi ve davranması gerektiği ile ilgilenir;cocukları belirli bir kalıba sokmak,onlar için,çocuğun kendisi olarak gelişmesinden daha önemlidir.
Üçüncü temel özgürlük,KENDİ DUYGULARINI OLDUĞU GİBİ KABUL EDEBİLME ÖZGÜRLÜĞÜDÜR.Sağlıksız aile ortamı içinde çocuğun hangi duygular içinde olduğuna önem verilmez,hangi duyguları ifade etmesi gerektiği daha önemlidir.Çocuk gülüyorsa gülmesi,ağlıyorsa ağlaması kınanır.Korkmuşsa korkaklığıyla alay edilir.Çocuğa duygularını ifade hakkı verilmez,'kapa çeneni' denir.
Dördüncüsü BİR ŞEYİ İSTEME YADA REDDETME ÖZGÜRLÜĞÜDÜR.Sağlıksız ailede çocuğun kendi arzularına göre bir şeyi isteme yada reddetme özgürlügü yoktur.Sağlıklı ailede ise çocuğa ne istediğine kendisinin karar vermesi ve bu kararın sorumluluğunun yüklenmesi beklenir ve öğretilir.Sorumluluk kazanan insan zamanla bağımsız olmaya yönelir;sağlıksız ailenin ise bağımsız insana tahammülü yoktur.
Beşincisi ÇOCUĞUN OLMAK İSTEDİĞİ YÖNDE GELİŞEREK KENDİ ÖZÜNÜ GERÇEKLEŞTİRME ÖZGÜRLÜĞÜDÜR.Sağlıksız ailede kimin ne olması gerektiği aile içindeki katı kurallar çerçevesinde belirlenmiştir.Kişinin nasıl bir insan olarak yaşamını sürdürmesi gerektiği,dolaylı ve dolaysız,sürekli kendisine empoze edilir.Bu tür yönlendirme küçükken çocuğun nasıl bir oyun oynayacağı ile ilgili iken,büyüdükçe nasıl bir meslek seçmesi ve kiminle evlenmesi gerektiğine dönüşür.
Yukarıdaki beş özgürlüğün korunabilmesi için aile içinde sağlıklı ve etkili bir iletişim olması gerekir.
YETİŞKİN ÇOCUKLAR--DOĞAN CÜLELOĞLU
