http://www.klasikyoga.comAntibiyotikler Her Mikrobik Hastalığı İyileştirir mi?
Antibiyotikler ancak bakteri adı verilen mikropların yaptığı hastalıkları iyileştirir. Grip, soğuk algınlığı gibi hastalıklara bakteriler yol açmaz. Bu nedenle bu gibi hastalıklarda antibiyotiklerin yararı yoktur. İshallerinde pek azına bakteriler yol açar. İshal olanlara da bu nedenle antibiyotik verilmesine gerek yoktur. Zatürre, idrar yolu iltihabı, orta kulak iltihabı gibi hastalıklar çoğu kez bakteriler nedeniyle oluşur. Bu hastalıklarda hekim önermişse antibiyotikler kullanılır. Bu durumda da yeterli kullanılmaları gerekir. Her hastalık için gerekli antibiyotik de değişiktir. Bu hastalıkları ayırt etmek için çoğu zaman hekimler laboratuvar testlerine gerek duyarlar. Mikrobik olmayan hastalıklarda antibiyotiklerin zaten hiçbir yararı yoktur.
Antibiyotikler Nereden Alınır?
Doktorunuzun yazdığı reçete ile birlikte eczaneye gittiğinizde antibiyotiği satın alabilirsiniz. Hangi antiibiyotiği kullanmanız gerektiğini komşunuza, arkadaşlarınıza ya da eczacıya sormamalısınız. Unutmayınız ki hiç biri hekim değildir; ilacı tanısalar bile vücudunuzu tanımaz ve hastalığınıza tanı koyamazlar.
Reçetesiz Antibiyotik Alamaz mıyız?
Ülkemizde parasını ödemeyen herkes reçetesiz de antibiyotik alabilir. Ancak hangi hastalığa hangi ilacın gerekli olduğuna karar vermek doktorun işidir.
Tanıdığım bir kimse ile aynı rahatsızlıklarım var, onun kullandığı ilacı kullanmamın ne sakıncası olabilir?
Bu şekilde antibiyotik kullandığınız takdirde yaşayacaklarınız şunlar olacaktır:
a. Yarar Görmeme: Belirtiler benzer bile olsa sizin hastalığınız antibiyotiklerden etkilenmeyecek bir hastalık olabilir. Örneğin sinüzit ile grip belirtileri size göre aynı olabilir. Grip olduğunuzda sinüzit zannederek gereksiz antibiyotik kullanmış olursunuz.
Hastalık aynı ama neden olan mikrop farklı olabilir. Örneğin çok sayıda mikrop idrar yolu iltihaplarına yol açabilmekte, birine etkili antibiyotik diğerine etkisiz olabilmektedir.
b. Vakit Kaybı: Siz iyileşeceğim diye umutla beklerken belki de başka şekilde tedavi edilmesi gereken bir hastalığın tanısı için geç kalmış olacaksınız. Diğer yandan, kullandığınız antibiyotik sizi iyileştirmediği halde hekime başvurduğunuzda hastalığa neden olan mikrobun kültürde üremesini engelleyebilecektir. Bu da hekimin sizin hastalığınıza yol açan mikrobu laboratuvar yöntemleri ile gösterip, uygun ilacı seçme olanağını ortadan kaldırır.
c. Zarar: Diğer pek çok ilaç gibi antibiyotiklerin de vücudun çeşitli bölgelerine zararları olabilir. Bazısı karaciğer, bazısı böbrek çalışmasını bozabilir, bazısının ise kulak için zararlı etkileri vardır. Komşunuzun karaciğeri ya da böbreği sizinkinden farklıdır. Ona zarar vermeyen bir ilaç size dokunabilir. Bu zararlı etkiler sizin daha önceden olan hastalıklarınızla artabilir ya da kullandığınız diğer ilaçlar nedeni ile ortaya çıkabilir. Örneğin böbrekten atılması gereken bir antibiyotik böbrek hastasında atılmayarak vücutta birikebilir.
d. Maddi Kayıp: Yararsız, belki de sizin için zararlı olabilecek ilaç için harcadığınız para boşa gidecektir.
Ne Yapmalı?
En yakınızdaki sağlık kurumuna başvurarak hastalığınızı, hastalığı yapan mikrobu, başka bir hastalığınız da varsa bunu göz önüne alarak size en uygun antibiyotiği seçebilecek kişiye, yani hekime muayene olunuz.
En eski tarihlerden bu yana her yaştan insan gurubunu etkileyen hastalık türlerini değerlendirdiğimizde, halk arasında ateşli hastalıklar ya da bulaşıcı hastalıklar olarak bilinen enfeksiyon hastalıkları tüm hastalıklar arasında önemli bir yer tutmaktadır. Daha elli yıl öncesine kadar veba, firengi, çiçek, tüberküloz veya difteri gibi hastalıklar toplumların korkulu rüyasıyken, hatta toplu ölümlere dahi sebep olabilirken, antibiyotiklerin keşfi ile bu tür hastalıklar rahatça tedavi edilebilir hale gelmiştir. Antibiyotiklerin keşfinde ilk olarak, 1929 yılında Sir Alexander Fleming laboratuvarında bakterilerle çalışırken tesadüfen küf mantarlarının bakterileri öldürdüğünü görmüş ve bunun sebebinin küf mantarlarının ürettiği bir madde olduğunu tespit etmiştir. Bu madde günümüzde çok yakından tanıdığımız penisilindir. Penisillinin bulunmasından sonra değişik gruplardan birçok antibiyotik geliştirilmiştir ve günümüzde çok sayıda antibiyotik mevcuttur.
Antibiyotikler genel anlamı ile mikroorganizmaların sebep olduğu infeksiyonların tedavisinde kullanılan ilaçlardır. Doktora başvuran hastalara reçete edilen ilaçlar arasında antibiyotikler ilk sıralarda yer almaktadır.
Antibiyotikler sayesinde günümüzde bir çok enfeksiyon hastalığını rahatlıkla tedavi edebilmemize rağmen, mikropların antibiyotiklere karşı direnç geliştirmeleri nedeni ile normalde etkili olmasını beklediğimiz bir antibiyotik tedavide etkisiz kalabilir. Araştırmacılar bir yandan yeni antibiyotikler geliştirirken bakteriler de kullanılan antibiyotiklere karşı koymak amacı ile antibiyotikleri etkisiz hale getiren direnç mekanizmaları geliştirmektedir. Bilinçsiz antibiyotik kullanımı antibiyotiklere karşı bakterilerin direnç geliştirmesini kolaylaştırmaktadır. Antibiyotiklere karşı geliştirilen bu direnç mekanizmalarından dolayı bazı bakteri türlerinin tedavisinde başarısız olunmakta ve bu durum ciddi bir sorun oluşturmaktadır. Bu sebeple günümüzde bilinçli ve uygun antibiyotik kullanımı oldukça önem kazanmıştır. Bilinçli ve uygun antibiyotik kullanımının yaygınlaştırılmasında hekimler kadar toplumun da bilgilendirilmesi ve eğitilmesi oldukça faydalı olacaktır. Aşağıda, halk arasında antibiyotikler hakkında en sık sorulan sorulara getirdiğimiz açıklamalarla ülkemizde uygun antibiyotik kullanım bilincinin geliştirilmesinde biz de katkıda bulunmaya çalışacağız.
Uygun antibiyotik seçimi nedir?
Gereksiz ve yanlış antibiyotik kullanımı ne gibi sonuçlara yol açabilir?
Antibiyotikler ateş düşürücü müdür? Her ateşi olan hastada antibiyotik kullanılmalı mıdır?
Antibiyotikler yan etkileri olmayan masum ilaçlar mıdır?
Altta yatan diyabet (şeker hastalığı), böbrek veya karaciğer rahatsızlığı gibi hastalıkları olan kişilerde antibiyotik seçiminin önemi var mıdır?
Penisilin allerjisi nedir?
Antibiyotik doz ve saatlerinin önemi var mı?
Gebeler ve bebek emziren anneler antibiyotik kullanabilirler mi?
Antibiyotikler, başka rahatsızlıklar için hali hazırda kullanmakta olduğumuz ilaçlarla etkileşebilir mi?
GENEL UYARILAR
Uygun Antibiyotik Seçimi Nedir?
Uygun antibiyotik seçimi hastada tespit edilen enfeksiyon hastalığına sebep olan bakteriyel etkene yönelik en dar spektrumlu (dar kapsamlı) ve etkin antibiyotiğin seçilmesidir. Bu aşamada hekimler açısından genel olarak iki durum söz konusudur. Birinci durumda hastada mevcut enfeksiyona etken olan bakteri tespit edilir ve direk olarak bu bakteriye yönelik en dar kapsamlı, etkin ve hasta açısından yan etkileri en az antibiyotik başlanır. İkinci durumda ise herhangi bir enfeksiyon hastalığı düşünülen bir hastada hastalığa sebep olan bakteriyel etken tespit edilememiştir, örneğin hastanın zatürresi vardır ve zatürresine sebep olan bakteri tespit edilememiştir ve bu hastalığa en sıklıkla sebep olabilecek bakterilere yönelik etkin bir antibiyotik veya bazı durumlarda antibiyotik kombinasyonu doktor tarafından belirlenir ve uygulanır. Bakteriyel sebebi tespit edilmiş bir hastada en dar kapsamlı etkin bir antibiyotik yerine daha geniş kapsamlı bir antibiyotik başlanması bazı sakıncalar doğurabilir. Bunların başında antibiyotiğe karşı direnç gelişimi, tedavi masraflarında artış ve gereksiz yere toksik etkiye maruz kalma sayılabilir.
Gereksiz ve yanlış antibiyotik kullanımı ne gibi sonuçlara yol açabilir? Antibiyotiklerin gereksiz kullanımında, diğer bir deyişle herhangi bir antibiyotik tedavisine gerek olmadığı halde bu ilaçlar kullanıldığında, öncelikle bakterilerde bu antibiyotiklere karşı direnç gelişebilir, bunun sonucunda hastaya her defasında daha güçlü ve daha geniş kapsamlı antibiyotik vermek gerekecektir. Ayrıca kullanılan her ilacın kişiler arası farklılık göstermesine rağmen belli başlı yan etkileri ortaya çıkmaktadır. Bu yan etkiler nadiren de olsa ciddi hayati tehlikelere yol açmaktadır. Gereksiz antibiyotik kullanımının bir başka dezavantajı da tedavi maliyetindeki artıştır. Hastaların doktor kontrolü veya önerisi dışında yanlış antibiyotik kullanımı ise yukarıdaki istenmeyen durumlara ek olarak mevcut hastalığının iyileşmeyerek zaman kaybına belki de daha da kötüleşmesine yol açabilir. Bakterilerin antibiyotiklere karşı direnç geliştirmesi, çevredeki ve sağlık kurumlarındaki bakteri popülasyonlarını da etkileyeceğinden, toplumsal bir sorun da oluşturur.
Antibiyotikler ateş düşürücü müdür? Her ateşi olan hastada antibiyotik kullanılmalı mıdır?
Ateşi düşürmek amacı ile antibiyotik kullanımı toplumumuzda ne yazık ki oturmuş yanlış bir kanıdır. Oysa antibiyotikler kesinlikle ateş düşürücü değillerdir. Hastalık uygun antibiyotikle tedavi edildiği zaman, hastalığın diğer belirtileriyle birlikte ateş de düşer. Bu olay antibiyotiklerin ateş düşürücü etkisi olduğundan değil, hastalığın kaynağı olan enfeksiyonu ortadan kaldırdığı için oluşmaktadır. Ateş sadece enfeksiyon hastalıklarında yükselmez, örneğin romatizmal hastalıklarda, çeşitli kanser türlerinde de ateş yükselebilir. Bu yüzden ateşin kaynağı enfeksiyona bağlı olmadığı sürece antibiyotik tedavisi verilmez. Bu tedaviye karar verecek kişi de hekimdir.
Antibiyotikler hangi durumlarda kullanılmalıdır:
Bu ilaçların uygunsuz veya gereksiz kullanımının son derece ciddi sonuçları olabilmektedir. Bunların en önemlisi olarak da bakterilerin bu ilaçlara karşı direnç geliştirmesi sorunuyla karşılaşmaktayız. Tahmin edilebileceği üzere, bu dirençli bakterilerle ortaya çıkan enfeksiyonların tedavisi de oldukça güç olmaktadır. Gerek direçli bakterilerin ortaya çıkması, gerekse birtakım ciddi allerjik ve toksik yan etkilerinin görülebilmesi nedeniyle antibiyotikler, mutlaka bir hekimin önerisi ve kontrolüyle kullanılmalıdır. Penisilin grubu antibiyotiklerin kullanımıyla zaman zaman öldürücü olabilecek alerjik yan etkilerin ortaya çıkabileceği bilinmektetir. Bu nedenle bu ilacı ilk kez kullanacak kişilere mutlaka kullanım öncesi alerji testi yapılmalıdır. Allerjik reaksiyonların test için verilecek çok küçük dozlarda bile ortaya çıkabilmesi nedeniyle, testin gerekli acil yardım için yeterli ekipman ve sağlık ekibinin bulunduğu bir merkezde yapılması hayati önem taşımaktadır. Her ateş yükselmesi enfeksiyon anl..... gelmediği gibi, her enfeksiyonun etkeninin de bakteriler olması gerekmez. Bu nedenle, örneğin virüs denilen farklı mikroorganizmaların neden olduğu grip gibi ateşli enfeksiyonlarda antibiyotik kullamının tedavi edici bir etkisi olmayacaktır. Eğer kullandığınız ilaç yalnış seçilmişse doğal olarak hastalıkta herhangi bir iyileşme de görülmeyecektir.
Antibiyotiklerin yan etkileri var mıdır?
Antibiyotikler her ne kadar mucize ilaçlar olsalar da her ilaç gibi yan etkileri ortaya çıkabilmektedir. Bu yan etkiler ağır alerjik reaksiyonlardan, karaciğer veya böbrek toksisitesine kadar farklı şekillerde görülebilir. Doktorlar, bu yan etkiler konusunda mutlaka bilgi vermeli, hastalar da soru sormaktan kaçınmamalıdır. Ayrıca her ilacın bir diğeriyle etkileşme ihtimali olduğu için ? bu etkileşme yan etkilerin ortaya çıkması veya ilacın etkisinin artması ya da azalması şeklinde olabilir- hasta kullanmakta olduğu başka bir ilaç varsa bu konuda doktorunu bilgilendirmelidir. Antibiyotiklerin vücuttan atılımı çok büyük oranda karaciğer veya böbrek yollarıdır. Bu nedenle, karaciğer veya böbrek hastalarında bazı antibiyotikler kulanılamaz veya olağan dozlarda değişiklik yapmak gerekir. Aksi halde, var olan hastalığın ağırlaşması veya ilacın yan etkilerinde artma gibi istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Sonuç olarak, antibiyotikler mutlak olarak bir hekim önerisiyle ve kontrollu olarak kullanılması gerekir. Aksi taktirde, antibiyotiklerin basit bir ağrı kesici gibi eczanelerden alınıp, kontrolsuz kullanıldığı ülkemizde dirençli bakterilerle ortaya çıkan enfeksiyonlar giderek artacak, tedavileri de giderek daha güç ve pahalı olacaktır.
Antibiyotikler yan etkileri olmayan masum ilaçlar mıdır?
Antibiyotikler; gerekli olduğu durumlarda, yeterli dozda ve sürede kullanılmasına rağmen bazı kişilerde istenmeyen yan etkilere yol açabilirler. En sık görülen yan etkiler arasında bulantı, kusma, ishal, ciltte kızarık ve kaşıntılı alerjik döküntüler bulunmaktadır. Bu tür yan etkiler ilaç kesildiğinde ortadan kalkar. Ancak bu etkilerin dışında daha ciddi, hatta hayatı tehdit edecek düzeyde yan etkiler görülebilir (anafilaktik reaksiyon, diyalize girmeye götürecek kadar ciddi böbrek fonksiyon testlerinde bozulma gibi). Çoğu yan etkiler ilaç kesildikten sonra ortadan kalkmasına rağmen bazı yan etkiler ilaç kesilse de uzun süreli veya kalıcı problemlere yol açabilir. Bu sebeplerle antibiyotik kullanırken herhangi bir yan etki gördüğümüzde mutlaka durumu doktorumuza bildirip onun önerileri doğrultusunda gerekli önlemleri almalıyız.
Altta yatan diyabet (şeker hastalığı), böbrek veya karaciğer rahatsızlığı gibi hastalıkları olan kişilerde antibiyotik seçiminin önemi var mıdır?
Altta yatan hastalıkları olan kişiler de (şeker hastalığı, karaciğer ve böbrek hastalıları gibi) antibiyotik kullanırken dikkatli olmalıdır. Bu tür rahatsızlıkları olan kişiler kendilerine herhangi bir sebeple antibiyotik reçete edileceğinde ilgili hekime tedavi gördükleri hastalıklarını mutlaka bildirmelidirler. Antibiyotikler vücuda alındıktan sonra kanda belirli bir süre etkin düzeyde bulunduktan sonra vücudumuzdan genellikle karaciğer ya da böbrekler yoluyla atılırlar. Örneğin böbrek yetmezliği olan bir hastada böbrekler üzerinden atılan bir antibiyotik kullanıldığında böbrekler fonksiyon görmediğinden kana geçen antibiyotik vücuttan atılamayacağı için alınan her doz antibiyotikle birlikte kandaki antibiyotik düzeyleri ciddi yan etki ve toksisiteye sebep olacak düzeylere ulaşacaktır. Bu tür durumlardan sakınmak amacı ile altta yatan hastalığa göre antibiyotik ayarlaması yapmalıdır, hatta gerek duyuluyorsa hekim antibiyotik dozunu azaltmalıdır.
Antibiyotik Kullanımı
Antibiyotikler, bakterilerin yol açtığı enfeksiyon hastalıklarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlardır. Ya bakterileri öldürerek ya da çoğalmalarını durdurarak etki ederler. Tıp tarihinde mucizevi yeri olan bu ilaçların ilki, penisilindir. Antibiyotikler, kulanımı en fazla istismar edilen ilaçların başında gelmektedir.
Merak ettiginiz sorular ve yanitlari
Penisilin alerjisi nedir?
Antibiyotik doz ve saatlerinin önemi var mi?
Gebeler ve bebek emziren anneler antibiyotik kullanabilirler mi?
Antibiyotikler, baska rahatsizliklar için hali hazirda kullanmakta oldugumuz ilaçlarla etkilesebilir mi?
http://www.klasikyoga.com