Ayurveda nedir?
Doğayla uyum içinde sağlıklı yaşamın sırlarını veren en eski tıp bilgilerini içeren bir yaşam bilgisidir. Ayurveda, mükemmel bir gelişmenin ancak özenli bir beslenmeyle mümkün olabileceği esasına dayanır. Ayurveda ilkelerine göre, yiyeceklerimiz dürüst yollardan kazanılmış parayla temin edilmeli, yemek sakin, huzurlu ve temiz bir ortamda hazırlanmalı, mümkünse yemek yalnız başına değil, başkalarıyla birlikte bir paylaşım içinde yenilmeli, yemek yavaş ve yeterince yenilmeli. Sofradan dolu mideyle kalkılmamalı, buna göre midenin en çok dörtte üçü dolmuş olmalı. Besinler iyice çiğnenerek yenmeli, aynı öğünde en fazla dört çeşit besin alınmalı ve önce çiğ besin yenmeli.
Peki doğayla uyumlu besinler neler?
Bu sorunun en basit yanıtı taze, doğal ve katkısız besinler. Çünkü bunlar bedende en az atık birikimine yol açar. Yogiler, tüm besin maddelerini, bedene kazandıracağı değerlerle ilişkili olarak üç ana grupta toplar.
Birinci grupta, 'satva' olarak bilinen, beden ve zihin için en yararlı olan, gıdalar yer alır. Süt ve süt ürünleri, tahıllar, baklagiller, tüm taze sebze ve meyveler, kuruyemişler ve bal bu grupta yer alır. Bu besinler, kişinin yaşamında belirli bir denge oluşturur, zihnin sakinleşmesini sağlar. Özellikle meditasyon yapan ve kendinde ruhsal bir olgunlaşmayı hedefleyenler bu tür besinleri tercih etmeli.
İkinci grupta 'rajas' özellikli besinler kişide değişken duygular, zihinde sürekli hareketlilik hali yaratırlar ve kişiyi devamlı hareket ve eylem için uyarırlar. Sakinleşemeyen, gevşeyemeyen, sinirli kişilerin bu besinleri aşırı tüketmekten kaçınmaları lazım. Kahve, siyah çay, kolalı içecekler, rafine beyaz şeker, kakao, yumurta, balık ve acı, sert baharatlar bu gruptadır.
Üçüncü gruptaki 'tamas' özellikli besinler ise, düşük enerjilidir. Organizmada durağanlık yaratırlar, uyuşukluk verirler. Yogiler mecbur kalmadıkça bunların alınmasını tavsiye etmezler. Bu grupta, etler, alkollü içecekler, sigara, bayat ve bozulmuş yiyecekler, yabani mantar, tüm rafine edilmiş ve doğal olmayan besinler yer alır.
Yogada et yasak mı?
Sadece belirli bir ruhsal gelişmeyi yaşamın temel hedefi haline getirmiş yogiler et yemez. Yoga tarzı beslenmede, başka bir canlının yok edilmesine dayanan bir beslenme doğayla uyum kuralına aykırıdır. Ayrıca 'ölü gıda' olarak adlandırılan etin bedende yarattığı bazı sakıncaları var. Kırmızı etteki hayvansal yağlar çok kolay vücut yağına dönüşebiliyor. Kırmızı ette yüksek oranda bulunan fosfor, paratiroid hormon salgısını artırır, bu da vücuttan kalsiyum atılmasına yol açar. Bunun da en önemli sonuçları kemik erimesi, zihinsel gerginlik ve stres artışıdır.
Yogadaki orucun amacı ne?
Yogiler, sağlıklı bir yaşam için belirli aralıklarla oruç uygulayarak bedenlerinden toksinlerin uzaklaşmasını gerekli görürler. Yoga anlamında oruç, en az 24 saat boyunca sadece bol miktarda su, meyve, sebze suları ve bitki çayları içerek katı hiçbir şeyin yenilmemesi esasına dayanır. Süre iki-üç güne kadar uzayabilir. Ancak daha uzun oruç sürelerinde deneyimli bir yoga ustasının denetiminde uygulama sürdürülmeli. Bugün diyet uzmanlarının 'detoksifikasyon' adı altında önerdikleri şey de aslında uygulanması biraz daha kolaylaştırılmış bir tür oruç. Bu tür uygulamalar bedeni yenileyip enerji kazandırır, aynı zamanda bağışıklık sistemini güçlendirerek kişinin zihinsel faaliyetlerini de olumlu yönde etkiler.
Egzersizler iştahı dengeliyor
Yoganın yavaş beden alıştırmalarının metabolizmayı hızlandırıcı ve iştahı dengelediği yönünde araştırmalar var. Yoga alıştırmaları ayrıca sindirim sistemi ve salgı bezlerini de derinden etkilediği için sindirim ve boşaltım sistemi düzenli çalışır.
Araştırmalar, çoğu zaman sağlıksız beslenmenin sonucu olan şişmanlama ile duygusal sorunların çok yakından ilişkili olduğunu gösteriyor. İşte yoga, duygusal doyum sağlayarak kişinin kendini gereksiz yere yemeğe vermesini engelliyor.
ÖZGÜR GÖKMEN ÇELENK
